Neden bir sisteme ihtiyaç duyulur?

Yollarda meydana gelen kazaların neredeyse tümü insan hatalarından kaynaklanır. Motosiklet kullanırken bir sistem geliştirmenin amacı; olaylara yöntemli ve güvenli bir şekilde hiçbir şeyi şansa bırakmadan yaklaşabilmektir. Doğru bir zihinsel çerçevede, gerektiği gibi gözlem yaparak ve motosikletin üzerinde yüksek düzeyde kontrol becerisi içeren sürüşlerde hem kendiniz kazaya neden olmazsınız hem de diğer sürücülerin neden olabileceği kazaları önceden sezebilirsiniz. Bunun için öncelikle ihtiyaç duyacağınız kavram bilgi ‘dir.

Sistem aşamaları nelerdir?

Motosiklet sürüş sistemi 5 aşamadan oluşmaktadır. Bu aşamalar sırasıyla Bilgi > Konum > Hız > Vites > İvmelenme olarak tanımlanır. Bu aşamaların birinde yanlış yada eksik olduğunda sistemin bir sonraki aşaması verimsiz olacaktır. Örnek olarak; eksik alınan bilgi ile girilen virajda konumunuzun yanlış olmasına, yanlış konumda hızınızın gereğinden az yada çok olmasına, hızınızın yanlış olması ise yanlış vitese ve bunların toplamı da ivmelenmeye etki eder. Bu sebeple sistemin her aşaması önemlidir.

Motosiklet kontrol sistemi her saniye yinelenerek tekrar etmelidir. Bazı kesimler tarafından Motosiklet ileri sürüş teknikleri olarak adlandırılan bu sistem normalde motosiklet sürüş teknikleri arasında yer alır. Bu yazımızda sistemin temel taşı ve ilk ayağı olan bilgi noktasına değineceğiz.

Bilgi Nedir?

Sürüşü planlamak için ve sistemin geri kalanını düzgün uygulayabilmek için ihtiyaç duyulan şey bilgidir. Bilgiyi almak, kullanmak ve vermek gerekir. Motosiklet sürücüsü olarak savunmasız olduğumuzdan güvenliğimiz ve hatta kimi zaman hayatta kalmamız bile bilgiyi nasıl aldığımıza, kullandığımıza ve verdiğimize bağlıdır. Bilgi, sistemin yol koşullarına uyarlanmasını sağlar. Böylece sürekli gelen bilgi, birbiri üzerine binerek sistemin tüm aşamalarına akar. Bu diğer aşamaların (konum, hız, vites, ivmelenme) bağlandığı çatıdır. Bilgi aşaması sistemin her aşamasında tekrarlanır.

Bilginin Aşamaları

Bilgi üç aşamadan oluşur. Bunlar sırasıyla Alma, Kullanma ve Vermedir.

• Bilgiyi Alma : Çevrenizi gözlemleyin. Önünüzü ve yanlarınızı tarayın. Sisteme uygun şekilde arkayı tarayın. Yön değiştirmeden önce mutlaka kör noktayı (cankurtaran bakışı) kontrol edin. Tehlikeye yaklaşırken yol yüzeyini ve ileriyi tarayın.
• Bilgiyi Kullanma : Topladığınız bilgileri kullanarak tanımlanmış tehlikeleri bertaraf etmek için sürüş planı yapın ve beklenmedikler için B planınız mutlaka olsun. Sistemi rehber olarak kullanmak bir sonraki adımınıza karar vermenizde belirleyici olur.
• Bilgiyi Verme : Başkalarına yardımı olacağını düşünüyorsanız sinyal verin. Diğer yol kullanıcılarını (yaya, bisikletli) bilgilendirmeyi unutmayın. Sinyallerinizi, fren lambanızı, farlarınızı ve kollarınızı bilgi vermek için kullanabilirsiniz. Sistemin hangi aşamasında olursanız olun bir başkasının yararına ise mutlaka bilgi verin. Yol kullanıcılarını (diğer araçlar, yayalar, bisikletliler) ne kadar erken uyarırsanız o kadar fazla yardım etmiş olursunuz.

Sürüşü Planlama

Motosikleti güvenle sürmenin en önemli faktörü sürüş planıdır. iyi bir planlama yapmak için iyi gözlem yapmak gerekir. Planlamanın da aşamaları vardır;

SIPDE & TATKU

Gözlemleme yaparken alınan bilgileri planlamayı oluşturmak için kullanılan terimdir. Bunlardan biri İngilizce diğeri ise Türkçedir. Bilgi alma aşamasından sonra bilgiyi kullanma aşamasında yer alan bu kelimelerin açılımı ise;

Scan, Identify, Predict, Decide, Execute (Tara, Anla, Tahmin et, Karar ver, Uygula)

Tara : Çevrenizde olan biten her şeyi gözlemleyin. Araçlar, yayalar, trafik işaretleri, yol yüzeyi gibi.

Anla : Tarama sonucu aldığın her bilgiyi tanımla

Tahmin Et : Bu noktada bir miktar paranoyak olmak gerekli, paranoya diyorum çünkü henüz olmamış olan şeylerin olma olasılığını tahmin etmek gerekiyor. Örnek olarak yola top fırlarsa ardından bir çocuk çıkabileceğini tahmin etmelisiniz. Yük taşıyan bir kamyonun arkasından bir şeyler düşebileceğini, önünüzde giden aracın yaklaşan sapaktan aniden girmeye karar verebileceği gibi.

Karar Ver : Taradınız, Tanımladınız, Tahmin ettiniz.. Bu aşamada tahminleriniz gerçekleşirse eyleminiz ne olacak? Fren mi yapacaksınız? Gaz mı açacaksınız? Engelden kaçışı mı uygulayacaksınız? Bu aşama olası bir tehlike halinde plan yapmanızı sağlar.

Uygula : Planınızı yaptınız öngördüğünüz durum oluştuğunda uygulamaya geçeceğiniz kısımdır. Önceki 4 aşama zihinsel bu aşama fizikseldir. 4 aşamayı da uyguladığınızda bu son aşamayı uygulamak için hem zamanınız hem de mesafeniz olacaktır.

Sürüş planlama bu şekilde gerçekleşir. Sistem aşamalarından bilgi aşamasını düzgün bir şekilde yönetirseniz sürüş planlamanız ve yoldaki akıcılığınız daha ön plana çıkar. Düzgün bir sürüş planlaması yapan sürücü tehlikeleri önceden fark eder ve sürüşünü daha güvenli bir hale getirir.

Sistemi Esnek Kullanmak

Bu sistemi sorumluluk duyarak akılcı bir şekilde kullanmanızın en önemli nokta olduğunu unutmayın. Bu otomatik bir düzenek veya bir zorunluluk değildir. Koşullara uyarlanması gerekir. Akılcı bir biçimde kullanılırsa özel durumlarla başa çıkabilmek için mantıklı fakat esnek bir yöntem sunar.

• Her yeni tehlikeye yaklaşırken sistemin tüm aşamalarını göz önüne almalısınız. Ama özel bir durumda tüm aşamaları kullanmanız gerekmeyebilir.
• Bilgi aşaması sistemin tümüne yayılarak planınızı yeniden değerlendirmenizi gerektirebilir.
• Yeni bir tehlike meydana geldiğinde sistemin bir önceki aşamasına dönüp dönmemeniz gerektiğini değerlendirin.

Sistemi öğrenmek için sürekli alıştırma yapın. Bu, doğanıza yerleşmeli bir nevi refleks haline gelmeli. Motosiklet sürüşünün incelikleri bunun üzerine inşa edilmelidir.

Yazımızı beğendiyseniz paylaşmayı (bakınız; bilgiyi aldınız, kullandınız, paylaşınız), eklemek istedikleriniz varsa yorum kısmından yazmayı unutmayın.

Güvenli Sürün..